Als je doet wat je deed, blijf je krijgen wat je kreeg

De gevleugelde uitspraak van Albert Einstein en nu meer dan ooit van toepassing op deze bijzondere arbeidsmarkt.

Nog nooit hebben wij meegemaakt dat er meer vacatures openstaan dan dat er mensen werkloos zijn. Volgens cijfers van het CBS telden we eind juni 427.000 openstaande vacatures tegen 350.000 werklozen in het tweede kwartaal van 2023. En dat gegeven ervaren en voelen wij in het mooie recruitment vak al enige tijd. En toch ga ik niet zeggen dat er een krapte op de arbeidsmarkt is. Ik zeg liever dat er een aansluitingsprobleem is tussen vraag en aanbod en dat de kaarten anders liggen. Ze liggen nu namelijk eindelijk eens een keer bij de schaarse actief en minder schaarse latent werkzoekenden. En als het speelveld veranderd is, betekent het dus dat jij jouw tactiek moet aanpassen om optimaal resultaat te behalen. Doe je het niet, dan..tja, die Albert Einstein was zo gek nog niet.

Anders kijken naar de arbeidsmarkt.
Ik help organisaties met het strategisch of duurzaam inrichten van hun Recruitmentafdeling en ik heb het altijd over ‘anders kijken naar de arbeidsmarkt’. Wat ik daarmee bedoel is dat veel organisaties nog steeds in hun werving- en selectiestrategie van zichzelf uitgaan, de machtige werkgever, waar je als kandidaat haast blij moet zijn er überhaupt te mogen werken. Voor mij is anders kijken naar de arbeidsmarkt dat je je richt op wat kandidaten motiveert en stimuleert om bij jou te solliciteren. Dat is je uitgangspunt. Dus niet dat  jouw vacature leidend is voor het opstarten van het wervingsproces, maar juist de kandidaat. Dat je het anders durft te doen. Dat je eisen durft weg te strepen, je procedures anders durft in te richten, misschien wel al je vacatures van je website durft te halen, of in plaats van formele gesprekken eerst informeel een kop koffie of thee drinkt met een mogelijke sollicitant.

Resultaat vraagt altijd om investeren. 
Dat vraagt nogal wat, dat besef ik maar al te goed. Als organisatie moet je in de spiegel kijken en antwoord vinden op vragen als: wat is eigenlijk onze identiteit, wat onderscheid ons van andere organisaties, wat is ons imago, wat bieden wij aan die kandidaat? Enig soul searching is dus gevraagd. En ook van recruiters vraagt het een investering. Ga eens zonder vacature in gesprek met je doelgroep, laat het cv achterwege, maar laat de kandidaat als mens centraal staan. Dat betekent veel gesprekken voeren, waarvan je sommige misschien als zinloos ervaart, maar zinloos is het natuurlijk nooit. Je leert juist in gesprekken zo veel over wat jouw doelgroep beweegt. En áls je dan die kandidaat tegenkomt, die misschien niet helemaal in het hokje van dat bekende schaap met de vijf poten past, maar wel erg in de buurt komt, dan moet je jouw overtuigingskracht aanboren. Dat laatste vinden recruiters over het algemeen lastig, we hebben allemaal toch die dienstverlenende instelling, wat heel mooi is, maar tegelijkertijd ervoor kan zorgen dat we wel heel snel met die vacaturehouder meebewegen. Daarom is het zo zinvol te volgen wat andere organisaties en recruiters doen in deze uitdagende markt en van hen te leren en geïnspireerd te raken. Weten wat zij hebben gedaan en wat bij hun succes heeft gehad. Kennis, daar draait het om, want kennis laat jouw expertise als recruiter zien.

Omdenken vraagt lef en creativiteit. 
Eigenlijk moet je als organisatie en als recruiter, om maar dat fijne jeukwoord te gebruiken, gaan omdenken. Daar is creativiteit en lef voor nodig. Maar dat betekent niet dat je het wiel opnieuw moet uitvinden. Er zijn zo veel voorbeelden van organisaties die het radicaal anders hebben durven doen. Recentelijk twee mooie voorbeelden: de gemeente Utrecht die voor hun vacature van beleidsmedewerker, de hbo opleidingseis helemaal hebben losgelaten. Of ’s-Heeren Loo, die een groot gedeelte van hun vacatures van de werken bij site hebben gehaald en in plaats daarvan mensen uitnodigen met hen in gesprek te gaan. Na het gesprek gaan ze kijken of ze iets voor de kandidaat kunnen betekenen. En voor het Instituut voor Communicatie van Hogeschool Utrecht heb ik zelf vorig jaar mogen helpen met het bedenken en  inrichten van een waardevrij wervingstraject voor een hogeschool docent en een jaarcoördinator waarbij geen cv of motivatiebrief werd gevraagd en waarbij in de vacature slechts twee eisen gesteld werden. Sollicitanten moesten zichzelf wel beoordelen op een aantal vooraf bepaalde competenties. Iedereen die dat deed werd uitgenodigd voor een gesprek, ongeacht de uitkomst van de zelfrapportage. Het leverde 60 sollicitanten op, waarvan 48 op gesprek kwamen.  Het resultaat? De vacaturehouders spraken andere profielen dan die zij in hun reguliere procedures spraken, ze hadden meerdere goede kandidaten voor beide functies en kandidaten waren positief over deze manier van solliciteren. Het was een pilot, maar inmiddels is dit hoe zij hun werving standaard inrichten.

Vergeten groepen op de arbeidsmarkt. 
Buiten wat je kunt doen aan je wervingsstrategie, zijn er ook nog heel veel groepen die in deze markt toch nog buiten de boot vallen: de wat oudere werkzoekende; vanaf 45 wordt het al lastig een nieuwe baan te vinden, statushouders, vaak hoogopgeleid in eigen land, maar de taal nog niet machtig, mensen met een, ik vind het woord vreselijk, beperking. Die worden volgens mij nog veel te veel over het hoofd gezien. En dat is jammer want ook hier hoef je het wiel niet opnieuw uit te vinden. Er zijn genoeg instanties en organisaties die kunnen ondersteunen, zoals Werkgeversservicepunten of vluchtelingenorganisaties. En er is zelfs dit jaar een recruiter gekozen tot recruiter van het jaar wegens zijn jarenlange inzet voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, Eugène van den Hemel. Ken je hem nog niet, zoek hem zeker op via LinkedIn. Ik weet dat hij maar al te graag met jouw organisatie in gesprek gaat om te kijken wat er mogelijk is en hoe het mogelijk is.

Kortom: heb lef en creativiteit en kijk rond in je netwerk voor best practices. Doe daar je voordeel mee. En net zoals in Marketing gebruikelijk is, de beste methode wordt gevonden door te experimenteren en te leren. Dus probeer uit, experimenteer er op los, want eh, als je doet wat je altijd deed, blijf je krijgen wat je kreeg.